Piyasalarda derin bir tedirginlik ve belirsizlik durumu hâkim. Finans kurumları her geçen gün politikalarını değiştirerek kredi kullanma şartlarını zorlaştırıyor. Bir yandan rekor karlar açıklayan bankalar diğer taraftan kredi musluklarını da kısarak piyasadaki nakit ihtiyacını artırıyorlar. Nakit ihtiyacı artınca işletmeler faiz oranlarına bakmaksızın bulduğuna razı olup işini çevirmenin derdine düşüyor.
Ülkemizdeki işletmelerin durumu belli. Birçoğu öz sermayesi çok kıt olan, dışarıdan sağladıkları kaynaklarla işini döndüren işletmeler. Enflasyon da yükselince haliyle aynı hacimdeki iş için ihtiyaç duyulan para miktarı da artıyor ve kullanılan kredi miktarları da buna paralel olarak artış gösteriyor.
Önümüzde seçim var ve henüz daha kabul görmemiş (ya da anlaşılamamış diyelim) bir ekonomi politikası da olunca belirsizlik kendiliğinden baş gösterirveriyor. Sonuç olarak da belirsizlik varsa tedirginlik vardır..
Şöyle bir örnek verelim, bir şarküteriniz var ve 100 kg. peynir ile tezgâhınızı müşterinize sergiliyorsunuz. Geçen sene bu tezgâh için ihtiyacınız olan sermaye 4 bin lira iken bu gün 10 bin lira olmuş olsun. (Rakamlar tamamen hayal ürünüdür) Bu gün de geçen sene gibi tezgâhınızda 100 kg. peynir var fakat sermaye ihtiyacınız 6 bin lira arttı. Mal aynı, tutarı arttı, peki artan miktar nerede, kimin cebinde? Ve asıl önemli soru şu, artan miktarı nereden bulduk, nasıl karşıladık? Böyle bir durumda sorun da tam olarak burada başlıyor.
Maaşımız, aldığımız ürün ve hizmetlerin fiyatı, işletmemizin cirosu hepsi bir anda artıverdi. Peki, ülkemizdeki toplam hasılada bir artış oldu mu? Bu artışı karşılayacak aradaki farkı nasıl ve nereden elde ettik (ya da edeceğiz)? Bu soruların cevabı ilgilenmemiz gereken en önemli konu. Yani düz mantıkla olaya bakarsak enflasyonun kaybettirdiği miktar kadar bir yerlerden kazanıyor olmamız lazım, yoksa o kadar fakirleşmiş oluyoruz.
Eşimin işyerinin karşısında bir çay ocağında şöyle bir diyaloğa şahit oldum. “Üzülmen yeğenim, her şey nasıl bir anda arttıysa, bir gün hepsini bir anda düşürüverirler gene eski halimize geliriz.” Bundan daha net bir beklenti görmedim ben.
İşte tam olarak ekonomimizin yönetimi ve neticesinde oluşan beklentinin özeti buydu.
Hepimizin bir anda her şeyi çok olacak...
Herkese iyi hafta sonları...
YORUMLAR