Sayıştay'dan Aliağa Belediyesi için şok rapor: Mali rapor ve tabloları doğru ve güvenilir bilgi içermiyor

Sayıştay’ın Aliağa Belediyesinin 2024 yılı için hazırladığı denetim raporunda çarpıcı ifadeler yer aldı. Raporda, “Aliağa Belediyesinin 2024 yılına ilişkin geçerli finansal raporlama çerçevesi kapsamındaki mali rapor ve tablolarının “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde açıklanan nedenlerden dolayı doğru ve güvenilir bilgi içermediği kanaatine varılmıştır” bilgisi verildi.

Sayıştay müfettişinin Aliağa Belediyesi için hazırladığı raporda şu görüşler yer aldı:
İdarenin tahakkuk etmiş ve yapılandırılmış vergi ve sosyal güvenlik kurumuna olan çeşitli borçlarını mali tablolarda olması gerekenden daha az gösterdiği görülmüştür. Yapılan incelemede, İdarenin hem kendi tüzel kişiliğine hem de belirtilen kapsamda sahip olduğu şirketlere ait amme borçlarını nakit yetersizliği nedeniyle vadesinde ödemediği ve ertelediği görülmüştür.

Tablolarda gösterildiği üzere Belediye tüzel kişiliğinin toplam vergi ve gecikme zammı borcu 117.489.688,80 TL, şirketleri ile birlikte borcu ise 233.591.055,35 TL tutarındadır. Ancak 2024 yılı dönem sonu mizanında gösterilen vergi borcu yapılandırılmış kısımlar dahil 83.239.819,02 TL tutarındadır.
Yine aynı şekilde 2024 yılı dönem sonu mizanında Belediye tüzel kişiliğinin toplam sosyal güvenlik borcu yapılandırılmış kısımlar dahil 30.157.144,33 TL olarak gösterilmiştir. Ancak İdarenin şirketleri ile birlikte toplam sosyal güvenlik borcu ise 370.980.618,00 TL tutarındadır.
Bu çerçevede, İdarenin vergi ve sosyal güvenlik borçlarının toplamı 2024 yılı mali tablolarında 113.396.963,35 TL olarak gösterilmiş iken, şirketlerle birlikte gerçek borç 604.571.673,35 TL tutarındadır.

Bu itibarla, vergi daireleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu birimleri ile gerekli mutabakatlar yapılarak belediye tüzel kişiliği ile şirketlerinin borçlarının İdare mali tablolarında doğru tutarlarıyla gösterilmesi gerekmektedir.

DAĞITILMAMIŞ MALLAR DAĞITILMIŞ GİBİ GÖSTERİLMİŞ
İdarenin taşınır mal ve malzeme işlemlerinin önemli eksiklikler içerdiği, taşınır işlemleri yürütülürken mevzuatın temel düzenlemelerine uyulmadığı görülmüştür. Belediye tarafından edinilen ilk madde ve malzemelerin, İdare ambarında bulundukları halde Taşınır İşlem Fişi ile çıkış yapılarak muhasebe kayıtlarından düşüldüğü görülmüştür. Yapılan incelemede, Belediye tarafından halka dağıtılmak amacıyla edinilen malzemelerin ilgili birimin ambarında bulunmasına karşın dağıtılmış gibi Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek çıkış kayıtlarının yapıldığı ve muhasebe kayıtlarından düşüldüğü görülmüştür. Bu itibarla, tüketimi henüz yapılmayan malzemelerin tüketim amaçlı olarak ambarlardan çıkarıldığında, ambar çıkış kayıtları ile muhasebe kayıtlarının eş zamanlı olarak yapılması gerekmektedir.

TAŞINIR MAL CETVELİ YOK
Yıl sonu sayım işlemlerinin yapılmayarak taşınırların fiili ve kayıtlı durumlarına ilişkin mutabakatın sağlanmadığı ve Taşınır Sayım ve Döküm Cetvelinin hazırlanmadığı görülmüştür. Yapılan incelemede, içinde Taşınır Kayıt Yetkilisinin de olacağı sayım kurulunun oluşturulmadığı, yıl sonu sayım işlemlerinin yapılmayarak taşınırların fiili ve kayıtlı durumlarına ilişkin mutabakatın sağlanmadığı ve Taşınır Sayım ve Döküm Cetvelinin hazırlanmadığı görülmüştür. Belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, İdareye ait taşınırların, Taşınır Kayıt Yetkililerinin görevlerinden ayrılmalarında, yıl sonlarında ve Harcama Yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımlarının yapılması ve ilgili cetvelin hazırlanması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, büro, oda, garaj gibi ortak kullanım alanlarında yer alan taşınırların kontrolünün ve takibinin sağlanması amacıyla belirlenmesi gereken ortak alan sorumlusunun belirlenmediği ve dayanıklı taşınırların kullanıma verilirken ortak kullanım alanının sorumlusu veya yöneticisine imzası alınarak teslim edilmediği ve Dayanıklı Taşınırlar Listesi düzenlenmediği tespit edilmiştir. Bu itibarla, ortak kullanım alanlarında kullanılmak üzere verilen taşınırların hangi mahalde ve hangi birimin sorumluluğunda olduğunun kontrolünün sağlanması için Dayanıklı Taşınırlar Listesinin düzenlenmesi sağlanmalıdır.

GELİRLERE İLİŞKİN MUHASEBE KAYITLARI GELİR SİSTEMİ İLE UYUMSUZ
Belediye Gelirlerine İlişkin Muhasebe İşlemlerinin Mevzuata Uygun Olmaması, Hesaplarda Kayıtlı Tutarların Belediye Gelir Sistemi Kayıtları ile Uyumsuz Olması İdare gelirlerinin tahakkuk, tahsil ve takibine ilişkin işlemlerin düzensiz olduğu, kayıtlı tutarların hatalı olduğu ve muhasebe işlemlerinin mevzuata uygun olmadığı görülmüştür.

Buna göre 2024 yılında net bütçe geliri % 52,92 oranında gerçekleşerek bütçe tahminine nazaran önemli seviyede düşük kalmıştır.
Tahmin edilen gelir bütçesi 2 milyar 728 milyon 242 bin lira olmasına rağmen 1 milyar 443 milyon 783 bin lira olarak gerçekleşti. Bütçe gideri ise 2 milyar 194 milyon 481 bin lira olarak gerçekleşti. Gelir ise 1 milyar 710 milyon 478 bin lira olarak gerçekleşti.

2023 YALI HARCAMALARI 2024’TE YAPILMIŞ GİBİ GÖSTERİLMİŞ
İdarenin 2023 yılına ait bazı harcamaların bütçeleştirilmesine ve giderleştirilmesine ilişkin işlemleri 2024 yılında yaptığı görülmüştür.

SAYIŞTAY’IN BULGULARININ TAMIMI ŞÖYLE:

Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular 
1. Vergi ve Sosyal Güvenlik Prim Borçlarının Mali Tablolarda Eksik Gösterilmesi 2. Taşınır Kayıtlarının Hatalı Yapılması ve Gerçeği Yansıtmaması 3. Belediye Gelirlerine İlişkin Muhasebe İşlemlerinin Mevzuata Uygun Olmaması, Hesaplarda Kayıtlı Tutarların Belediye Gelir Sistemi Kayıtları ile Uyumsuz Olması 4. 2023 Yılına Ait Giderlerin 2024 Yılında Giderleştirilerek Ödenmesi
Diğer Bulgular
 1. Hizmetlerinin Belediyenin Mali Durumuna Göre Yürütülmemesi Sonucunda Fazladan Finansman Gideri Oluşması 2. Alacaklılara Düzenli Ödeme Yapılmaması Nedeniyle İdare Aleyhine Yüksek Tutarlarda İcra Takibi Yapılması 3. İdarenin Ruhsat Verme İşlemlerinde Yapması Gereken Amme Borcu Kontrollerinin Yetersiz ve Düzensiz Olması 4. İdarenin Taraf Olduğu Hukuki İhtilafların Yüksek Mali Risk Oluşturması 5. Hizmet Alımı Suretiyle İstihdam Edilen Belediye İşçilerinin Belediye Hizmetleri Dışındaki İşlerde Çalıştırılmasıı 6. Muhasebe İşlemlerinde Çeşitli Düzensizlikler Olması 7. Belediye Şirketlerine Mevzuata Aykırı Olarak Taşınmaz Kiralanması, Bunların Şirketler Tarafından Üçüncü Kişilere Kiralanması ve Kiralarının Tam Olarak Tahsil Edilmemesi 8. Belediye Şirketinden Yapılan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Sözleşme Yapılmaması 9. Memurlarca Yerine Getirilmesi Gereken Görevlerin İşçilere Yaptırılması
10. Ruhsatsız veya Ruhsat Eklerine Aykırı Yapılar ile Mücadelede İmar Mevzuatında Yer Alan Yaptırımların Etkin Bir Şekilde Uygulanmaması 11. Kiraya Verilen Taşınmazların Kira Sürelerinin İhale Yapılmaksızın Uzatılması 12. Belediyede Kullanılan Yazılım Sisteminin Değiştirilmesinde Yetki ve Sorumlulukların Belirlenmemesi, Veri Tabanının Doğru ve Tam Aktarıldığına İlişkin Güvence Sağlayacak Kontrol Prosedürü Olmaması 13. Bilişim Sistemi ve Yönetim Politikasının Standartlara Uygun Olmaması
14. Taşınmazların Kiraya Verme İşlemlerinde Mevzuata Uyulmaması 15. Taşınmazların İşgal ile Kullandırılması ve Encümen Kararıyla İşgaliyenin Devredilmesi 16. Kamulaştırmasız El Atma Ödemelerinin Zamanında Yapılmaması Nedeniyle Ek Mali Külfet Oluşması 17. Bütçe Emanetlerinin Ödenmesinde Mevzuatta Belirtilen Sıraya Uyulmaması 18. Kadın ve Çocuk Sığınma Evi Açılmaması 19. Bazı Hizmet Alımlarının İçeriğinin Net Olmaması ve Alınan Hizmetlerin Belediye Birimlerinin Yasal Görevleri Kapsamında Olması 20. Doğrudan Teminle Yapılan Alımlarda Hatalı Uygulamalar Bulunması 21. Kesilen İdari Para Cezalarının Tahsil ve Takibinin Düzenli Bir Şekilde Yapılmaması 22. Yevmiye Defterinde Boş Yevmiyelerin Bulunması ve Geriye Dönük Kayıt Yapılması
23. Bazı Hizmet Alımları ile Yapım İşlerinde Fiyat Farkı Hesaplamalarının Hatalı Olması 24. Yapılan Mal ve Hizmet Alımları İle Yapım İşlerinde Muayene ve Kabul İşlemlerinin Düzensiz ve Yetersiz Olması 25. Doğalgaz Bağlantı Giderlerinin Belediye Tarafından Ödenmesi 26. İdare Bünyesinde Bulunan Araçların Yönetiminde Aksaklıklar Bulunması 27. Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı ve Şebekelerinden Alınması Gereken Geçiş Hakkı Bedelinin Takip ve Tahsilatının Yapılmaması 28. Temsil Ağırlama Kapsamındaki Mal ve Hizmet Alımlarının Düzensiz ve Mevzuata Aykırı Olması