Bir darbe de enflasyon vurdu
Ekonomideki olumsuz tablo siyasi operasyonlar nedeniyle gün geçtikçe daha da kronikleşiyor. Bu tablodan son olarak enflasyon da nasibini aldı. Martta yüzde 2.6 olarak açıklanan enflasyon nisanda yüzde 3'e yükseldi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik gerçekleştirilen operasyonlar güven ortamını bozdu, borsayı tepetaklak etti, döviz kurunu arttırdı, Merkez Bankası’nın rezervlerini yaktı ve faiz artışına neden oldu. Ama bunlarla da bitmedi . Yüzde 2’nin altına düşmesi gereken enflasyon nisan ayında da bu hayalin çok uzağında kaldı. Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAG) göre de nisanda enflasyon aylık bazda yüzde 4.46 artarken yıllık enflasyon yüzde 73.88 olarak gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre de enflasyon aylık bazda yüzde 3 olurken, yıllık bazda ise yüzde 37.86 olarak kaydedildi.Mart ayında aylık enflasyon yüzde 2.46, yıllık enflasyon yüzde 38.10 seviyesinde gelmişti. İstanbul enflasyonu ise nisanda aylık yüzde 3.21 olurken, yıllık bazda yüzde 47.21 olarak açıklanmıştı. Böylece nisan ayında yıllık enflasyon baz etkisiyle hafif düşerken, aylık enflasyon yeniden atağa kalktı. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ise yıllık yüzde 22.50, aylık yüzde 2.76 arttı.
GİYİM VE AYAKKABI ATAĞI
Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki 143 temel başlıktan 12’sinde artış gerçekleşti. Nisanda yıllık bazda enflasyona en yüksek katkı 9.98 puan ile konut grubundan geldi. Konut grubunu 9.21 puan ile gıda ve alkolsüz içecekler, 3.84 puan ile ulaştırma takip etti. Yıllık enflasyonda en çok fiyat artışının yaşandığı başlıklar da yüzde 79.20 ile eğitim, yüzde 74.07 konut ve yüzde 41.99 ile sağlık oldu. Aylık enflasyonda ise yüzde 6.5 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 4.66 ile konut ve yüzde 3.80 ile ulaştırma zirvede yer aldı.
Don felaketi mayıs verisinde
Mayıs ayında gıda enflasyonu yeniden yükselebilir. Zira ülke genelinde etkili olan don olayı, birçok tarım ürününe zarar verdi, kayısıdan üzüme, elmadan cevize birçok ürünü etkiledi. Hal böyleyken hem vatandaş hem üretici hem de ekonomistler mayıs ayı gıda enflasyonu için de karamsar tahminler yürütüyor. Nisan ayında ise gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu 36.09 oldu. Taze meyvelerde aylık fiyat artışı yüzde 19.84’ü buldu.
Yaşam maliyeti 90 bin TL’yi aştı
İstanbul Planlama Ajansı, Nisan 2025 dönemine ait Yaşam Maliyeti Araştırması’nı yayımladı. Buna göre İstanbul’da yaşam maliyeti bir önceki aya göre yüzde 2.91 oranında artarken, son bir yılda kaydedilen artış oranı yüzde 51.74 oldu. Rapora göre, İstanbul’da yaşayan dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti 90 bin 32 TL olarak hesaplandı. Maliyet hesabı; gıda, barınma, ulaşım ve sağlık gibi 10 temel başlıktaki 321 ürün ve hizmetin fiyatları üzerinden yapıldı.
Tavan kira artışı %48.73
TÜİK’in açıkladığı verilere göre mayıs ayı kira artış oranı da belli oldu. TÜİK verilerine göre, kira artışlarını da doğrudan etkileyen 12 aylık ortalamalarda TÜFE artışı yüzde 48.73 olarak gerçekleşti. Mevcut yasal düzenlemeye göre konut kiralarındaki artış oranı, sözleşme yenileme dönemlerinde 12 aylık ortalama TÜFE oranını geçemiyor.
Ekonomistler ne dedi
‘Düşen arz artan faiz etkisi’
İktisatçı Prof. Dr. Ensar Yılmaz, enflasyonla ilgili sosyal medya paylaşımında şu ifadelere yer verdi: “Üretici fiyatlarındaki düşüşten de çok net görülüyor, ülkedeki enflasyon nitelik değiştiriyor; döviz kuru ve ücret geçişkenliği durmuş gibi; şimdiki durum düşen arz ve artan faiz etkisi, yani üretimde düşme ve faizin fiyatlara yansıtılması.”
‘Mücadelemizde başarılıyız diyemezsiniz’
Doç. Dr. Cem Çakmaklı “Alt gelir gruplarının tüketim kalıplarına baktığımızda, bu kesimlerin karşılaştığı enflasyon yüzde 50-60 civarında. Merkez Bankası’nın ilan ettiği yüzde 30’luk oran, bu kesimin mutfağına iki katı olarak yansıyor. Bu koşullarda insanlara ‘enflasyonla mücadelede başarılıyız’ diyemezsiniz” açıklamasını yaptı.
‘En iyi ihtimal yüzde 31’
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, döviz kurlarında, ücretlerde, hükümet tarafından belirlenen fiyatlarda ve emtia fiyatlarında başka şoklar yaşanmaması durumunda enflasyonun yılı yüzde 31 civarında kapatabileceğini belirtti. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmininde tepe nokta yüzde 29 seviyesinde bulunuyor.